Wprowadzenie:
Wspólnota gminna oparta jest na wspólnotach sołeckich. Gmina jest jak federacja, która skupia kilka czy kilkanaście sołectw. Częstym problemem mieszkańców ale i władz samorządowych jest zapewnienie integracyjności czy współpracy międzysąsiedzkiej ale też zapewnienia miejsc dla organizacji spotkań mieszkańców. Gdy w sołectwie jest remiza, szkoła, kościół jest o wiele łatwiej zorganizować spotkanie. Gorzej, gdy brak jest jakiekolwiek infrastruktury. Innym aspektem jest poczucie mieszkańców sołectw, które „nie mają nic” poza drogą gminną czy zaniedbanym „kawałkiem” ziemi. Podobnie, rzecz się miała w miejscowości Byszów, Gmina Klimontów, pow. sandomierski.
Miejsce:
Byszów to jedno z małych sołectw Gminy Klimontów położone na krańcach gminy powiatu sandomierskiego. W miejscowości liczącej 238 mieszkańców znajduje się 7 hektarowy XIX wieczny park krajobrazowy, który przez wiele lat był dewastowany i okradany. Gmina Klimontów to także miejsce na którym można odpleść ślady historii Polski: groby partyzantów, kapliczki ku pamięci znamienitych mieszkańców, ruiny dworów i zaniedbane parki podworskie. Klimontów dumny jest z klasztoru pocysterskiego ale również z pamięci o poecie Bruno Jasieńskim.
Był sobie pomysł…
W 2009 r. Pani Ela Mazur, pracownik urzędu gminy natrafiła na apel Stowarzyszenia Parafiada im. Św. Józefa Kalasancjusza realizującego program „Katyń….ocalić od zapomnienia” pod Honorowym Patronatem Prezydenta RP Pana Lecha Kaczyńskiego. W ramach tej akcji posadzonych miało zostać 21 473 szt. dębów – tzw. „DĘBÓW PAMIĘCI” w parkach, na skwerach itp. na 70-tą rocznicę zbrodni katyńskiej – czyli do roku 2010. Jeden DĄB to jedno nazwisko z listy katyńskiej. Gmina Klimontów postanowiła przystąpić do ogólnopolskiej akcji, planując wstępnie posadzenie symbolicznych 3-5 dębów na skwerze w Klimontowie. Jednak uczyniono inaczej:„szukaliśmy miejsca gdzie na terenie naszej Gminy można by było zasadzić dęby. Pomysł odnowienia, zagospodarowania, i posadzenia dębów w parku w Byszowie zawdzięczamy Wójtowi Gminy Klimontów Ryszardowi Bieniowi, który dostrzegł w zrujnowanym, zachwaszczonym parku podworskim więcej niż inni, którzy od lat przyglądali się dewastacji wspólnego miejsca – wspólnej historii” (Ela Mazur). Inicjatywę poparła Rada Sołecka wsi Byszów oraz kilku mieszkańców wśród, których znalazł się Pan Marek Bargiel, lokalny animator sportu i aktywności. Spotkanie odbyło się w miejscowej Remizie OSP. Ustalono z grubsza, kto i co ma robić. Pomimo problemów finansowych w Programie Integracji Społecznej (zaplanowane na renowację parku środki zostały „zamrożone”) Pan Marek przystąpił do realizacji Projektu „Pamięć i Honor”. Na apel rozesłany do wszystkich jednostek organizacyjnych, stowarzyszeń, firm o pomoc i wsparcie odpowiedzieli wszyscy i pospieszyli z pomocą. W ten sposób powstał również pomysł na „pospolite ruszenie” czyli zorganizowanie się, tak aby włączyć w działania mieszkańców, lokalne instytucje a jak się też i okazało grono osób i instytucji z poza gminy.
Gdy pomysł przechodzi w rzeczywistość
Od miesiąca lipca 2009 r. trwały intensywne prace mające na celu przywrócenie świetności parku oraz wybudowanie pomnika. Prac tych nie udałoby się wykonać, gdyby nie pomoc, wsparcie i ogromne zaangażowanie różnych instytucji, firm i osób prywatnych, miejscowych szkół. Kosztorys usługi, wstępnie szacowany na blisko 30 tys. PLN, zaplanowane otwarcie Parku we wrześniu i brak środków ze strony Programu Integracji Społecznej nie był przeszkodą dla współpracy ponad 30 różnych instytucji jak i samych mieszkańców, w tym mieszkańców Byszowa, którzy „pospolitym ruszeniem”, społecznie doprowadzili do realizacji pomysłu.
To co się wydarzyło przerosło nawet optymistyczne oczekiwania gminnej koordynatorki PPWOW p. Danuty Potockiej „To niesamowite jak w tak krótkim czasie można doprowadzić miejsce tak mocno zaniedbane i zdewastowane do takiej świetności. Wiele osób sadziło, że nam się to nie uda i tylko poniesiemy porażkę, że nie zdążymy do wyznaczonej daty i jak zwykle będzie to taka mała szablonowa uroczystość nie różniąca się od innych. Nikt nie przypuszczał, że na nasz apel o wsparcie i pomoc odpowie tyle różnego rodzaju firm, instytucji ,stowarzyszeń jednostek organizacyjnych i osób prywatnych nie tylko z naszej Gminy. Wspólną pracą zintegrowaliśmy i zmobilizowaliśmy tyle osób, którzy nie szczędzili swojego cennego czasu”.
Rezultaty, opinie, plany…
Dzisiaj, znajduje się tutaj również największy Park Katyński w Polsce.
Punktem kulminacyjnym realizowanych przez Gminę Klimontów programów:„Katyń…ocalić od zapomnienia”, ”Pamięć i Honor” – PPWOW PIS były Uroczystości upamiętniające polskich oficerów Wojska Polskiego oraz Policjantów Katynia, Miednoje i Charkowa oraz innych miejsc sowieckiej agresji. Tam w zabytkowym XIX – wiecznym parku dworskim krajobrazowym posadzone zostało 100 „DĘBÓW PAMIĘCI” oraz nastąpiło uroczyste odsłonięcie i poświęcenie Pomnika Ofiar Katyńskich. Wśród osób, które zostały upamiętnione na terenie Parku Katyńskiego w Byszowie znajdują się Policjanci oraz oficerowie WP urodzeni oraz służący na terenie dawnego województwa kieleckiego i ziemi sandomierskiej. Dla żyjących odwiedzanie miejsc pochówku pomorodwanych, kiedyś w ogóle niemożliwe, dziś z powodu wieku stało się uciążliwe i trudne. Dla młodych pokoleń prawda tamtych czasów stała się bardzo odległa.
Jej świadectwa, ślady, znaki muszą być tu – blisko w Polsce, na odległość wyciągnięcia dłoni, dotknięcia Tajemnicy… Ta właśnie myśl przyświecała pomysłodawcom „Parku Katyńskiego” w Byszowie. Co roku w rocznicę Zbrodni Katyńskiej będą się tu odbywać patriotyczne uroczystości. Przewiduje się również organizację szeregu różnych imprez integracyjnych i okolicznościowych (jak np. Biegu Katyńskiego, który był pierwszą z tego typu imprez – a odbył się w dniu 11.10.2009r. przy ogromnym zainteresowaniu uczestników).
Dzisiaj Park Katyński w Byszowie to miejsce spotkań, wypoczynku i refleksji, integracji, miejsce ucieczki od codziennego zgiełku i pędu życia. Tutaj odbywają się okazjonalne spotkania, uroczystości, imprezy. Jest też miejscem uczczenia ofiar katastrofy smoleńskiej, wśród których były trzy osoby, uczestniczące w ceremonii otwarcia Parku w dniu 27 września 2009 r.. Na trenie Parku odbywają się biegi: katyńskie, smoleńskie, które gromadzą uczestników nawet z innych państw. Na terenie Parku bardzo często można spotkań zwykłym ludzi, spacerujących, wspominających, składających kwiaty pod 3 obeliskami. Park Katyński wyzwolił społeczną energię, zintegrował ludzi do wspólnej pracy. Mieszkańcy Byszowa mogą być dumni, iż ich miejscowość również jest miejscem, wyróżniającym się na mapie nie tylko gminy ale też jest miejscem ich spotkań.
Warto….
Warto rozejrzeć się dookoła siebie zobaczyć w tym miejscu, w którym żyjemy „coś więcej”. W Byszowie dostrzegli miejsce dla uczczenia pomordowanych w Katyniu ale też miejsce integracji. W Parku podworskim w Błoniu, gmina Koprzywnica odnaleziono miejsce dla zabaw i spotkań, zaś zbudowana altana służy do spotkań sołeckich ale też imprez rodzinnych, na chodniku po urzędem Gminy Baćkowice, kierownik biblioteki odnalazł miejsce na wakacyjne „plenery malarskie” dla najmłodszych, w byłej stadninie koni w Samborcu, na terenach po byłym PGR odnaleziono świetne „klimaty” dla organizacji Biesiady Samborzeckiej, na kawałku gruntu sołeckiego w Śniekozach gmina Klimontów, w lessowym wąwozie mieszkańcy urządzili boisko do piłki nożnej i miejsce do spotkań integracyjnych czy też na gruntach wiejskich małej wioski Kijany, gm. Bejsce powstało boisko piłkarskie dla dzieciaków.
A ile jeszcze miejsc czeka na swoje odkrycie?