Obywatel a samorząd

Obywatel a urząd – współczesna walka Dawida z Goliatem?

Zamiast wstępu

Ze sprawozdania Komisji Rewizyjnej Gminy S, powiat Sandomierski, A.D. 2012:

„…Wracając do sprawy Pana J.K., Przewodnicząca Komisji przypomniała, że Pan K. skarżył się na problem sąsiedzki, zarzucał też gminie, że zajęła część jego działki pod budowę drogi gminnej. Pan K. poodnosił również że na wspomnianej drodze został zakopany hydrant, jego zdaniem po to, aby uniemożliwić ruch pojazdów. Po sprawdzeniu map w Urzędzie Gminy okazało się, że ta działka nie leży w miejscowości Z., ale na terenie O.

– Pan P. (członek Komisji – dopisek autora) dodał wtedy, że Pan K. jest osobą trudną we współżyciu społecznym, nie uczestniczył w żadnych społecznych czynach, ani prowadzonych inwestycjach. Jeśli chodzi o hydrant czy budowę drogi, inwestycje te realizowane były 20 lat temu i do tej pory nikt nie zgłaszał żadnych problemów z tym związanych, dlatego dla niego jest niezrozumiałe, że Pan K. dopiero teraz zauważył jakiś problem.

Wobec powyższego, Komisja Rewizyjna nie widzi możliwości finansowych, ani prawnych, by zadośćuczynić skardze Pana K., uznając skargę za bezzasadną Jeżeli skarżący uważa, że gmina naruszyła jego stan posiadania, proponuje mu dochodzenie swoich praw na drodze sądowej. Komisja przygotowała projekt uchwały do podjęcia przez Radę Gminy w sprawie odrzucenia skargi Pana J.K….”

W literaturze „groteskowo – samorządowej” można się spotkać z takimi oto „siedmioma grzechami głównymi władzy:

Siedem grzechów głównych władzy

bezlitosna, okrutna, nieubłagana;

złośliwa, zawistna, zazdrosna;

drobiazgowa, skrupulatna, wścibska;

podejrzliwa, nieufna, uprzedzona i obrażalska;

samowolna, nieprzewidywalna i jednostronna;

lekceważąca, arogancka, bezczelna, nonszalancka, bezceremonialna;

chciwa i łasa ale też rozpasana i rozrzutna;

Wartość dodana ostatnich lat:

kłótliwa oraz leniwa i tchórzliwa.

Do której cechy zakwalifikować przypadek opisany wyżej? Czy w sytuacji gdy nawet samorządowy organ kontrolny nie zważając na formalną stronę skargi rozważa inne kwestie, które jak widać skutecznie wpływają na ostateczny „werdykt” obywatel ma szanse „stoczyć bój” w klimacie bezstronności i poszanowania stron?

W panelu „Obywatel a samorząd” będziemy starać się wyjaśniać zawiłości na styku „obywatel a urząd” ale także pokazywać ułomności władzy publicznej, tej również pochodzącej z bezpośrednich wyborów. Porady i interwencje prawników i doradców będą mieć za cel wyrównanie sił w sporach obywatela z urzędem. Zachęcamy czytelników nie tylko do lektury tekstów zamieszczanych na łamach tego portalu ale także do zgłaszania niedobrych nawyków władzy jak i wskazywania „dobrych przykładów”.

Prezentując opinie i opisując sytuacje sięgniemy po prawo broniące obywatela przed arogancją władzy, pokażemy też inne organizacje i instytucje działające dla obywateli – reprezentujące ich w sporach z władzą ale też uczące jak należy korzystać z pełni praw obywatelskich.

Opracował:

Stanisław Baska

Zał. 1. Wypis kluczowych postanowień Ustawy Zasadniczej.

Podstawy konstytucyjne

Preambuła do Konstytucji RP

„ …ustanawiamy Konstytucję RP jako prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot..”

Art. 4.

1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.

2. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.

Art. 7.

Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

Art. 12.

Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji.

Art. 15.

1. Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizację władzy publicznej.

2. Zasadniczy podział terytorialny państwa uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze lub kulturowe i zapewniający jednostkom terytorialnym zdolność wykonywania zadań publicznych określa ustawa.

Art. 16.

1. Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową.

2. Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Art. 32.

1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.

2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Art. 51.

1. Nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby.

2. Władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym.

3. Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów i zbiorów danych. Ograniczenie tego prawa może określić ustawa.

4. Każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą.

5. Zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji określa ustawa

Art. 54.

1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.

2. Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane. Ustawa może wprowadzić obowiązek uprzedniego uzyskania koncesji na prowadzenie stacji radiowej lub telewizyjnej.

Art. 60.

Obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach.

Art. 61.

1. Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

2. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.

3. Ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.

4. Tryb udzielania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, określają ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i Senatu ich regulaminy.

Art. 63.

Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg określa ustawa.

Art. 170.

Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w drodze referendum, o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego. Zasady i tryb przeprowadzania referendum lokalnego określa ustawa.

Podziel się informacją za pomocą: