Petycje zostały uregulowane w ustawie z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz. U. z 2017 r., poz. 1123) – zwanej dalej ustawą. Słowo pochodzi z jęz. łacińskiego i oznacza prośbę lub żądanie. W literaturze można znaleźć również określenie, że petycja jest „najprostszą z możliwych form komunikowania władzy niezadowolenia społecznego”. Ustawa stała się rozszerzeniem przepisu art. 63 Konstytucji RP, który dał podstawę prawną składania petycji. Kieruje się ją do osób, instytucji czy władz na najwyższym stanowisku. Stanowi ona formę niejako wymuszenia pewnych działań czy zachowań, jednakże należy pamiętać, że tylko zgodnych z prawem (co wydaje się oczywiste). Warto pamiętać, że to nie forma, czy samo zatytułowanie pisma, a jego treść stanowi o tym, że staje się ono petycją.
Uprawnieni.
Petycję może składać zarówno osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, jak i grupa tych podmiotów. Składa się ją w interesie publicznym bądź w interesie podmiotu wnoszącego petycję. Można ją składać także w interesie podmiotu trzeciego, czyli takiego, na rzecz którego działamy.
Przedmiot petycji.
Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 3 ustawy „Przedmiotem petycji może być żądanie, w szczególności, zmiany przepisów prawa, podjęcia rozstrzygnięcia lub innego działania w sprawie dotyczącej podmiotu wnoszącego petycję, życia zbiorowego lub wartości wymagających szczególnej ochrony w imię dobra wspólnego, mieszczących się w zakresie zadań i kompetencji adresata petycji.”
Korespondencję w postaci petycji wnosić można zarówno w formie pisemnej (listownie), jak i za pomocą narzędzi komunikacji elektronicznej, przy czym nie ma tu ustawowego obowiązku podpisywania jej podpisem elektronicznym. Istotne jest jednak, aby zawierała ona oznaczenie podmiotu wnoszącego petycję, adres zamieszkania lub siedziby, adresata petycji oraz wskazanie jej przedmiotu. Niezbędnym również wydaje się wskazanie adresu do korespondencji (jeżeli jest inny niż adres podmiotu wnoszącego). Brak wskazania adresu nadawcy petycji spowoduje, że pozostawiona zostanie bez rozpatrzenia. Kierując petycję możemy również zastrzec, że nie wyrażamy zgody na publikację na stronach internetowych naszego adresata, danych podmiotu wnoszącego oraz osobowych (chociaż co do tych drugich to wydaje się oczywiste, gdyż są one chronione w oparciu o przepisy ustawy o ochronie danych osobowych). Proponuję również w kierowanej petycji zwrócić się z prośbą (jeżeli występujemy w formie elektronicznej) o potwierdzenie otrzymania naszej petycji. Uzyskujemy wówczas wiedzę, że nasza petycja rzeczywiście wpłynęła i wiemy od jakiej daty liczyć termin na uzyskanie odpowiedzi.
Nie należy się także przejmować, jeżeli niewłaściwie określimy adresata petycji (np.: skierujemy petycję do Wójta Gminy w sprawie drogi, która faktycznie stanowi własność powiatu), gdyż adresat, który nie jest właściwy do jej rozpatrzenia zobowiązany jest do przesłania jej niezwłocznie do adresata właściwego. Winno to nastąpić w terminie do 30 dni.
Co ważne, nasza petycja (jeżeli spełnia powyższe wymogi) zostanie zamieszczona na stronie internetowej adresata. Tam też zamieszczane będą bieżące aktualizacje dotyczące zasięganych opinii, czy w końcu ostateczna odpowiedź na petycję, która de facto zostanie również przesłana na wskazany przez nadawcę adres.
Petycja winna być rozpatrzona w terminie maksymalnie 3 miesięcy. Jeżeli wystąpią jednak okoliczności uniemożliwiające rozpatrzenie jej w tym terminie, może on zostać wydłużony, jednakże nie więcej niż o kolejne 3 miesiące. Zdarza się, że podobnym okresie czasowym kilku nadawców zwróci się w tej samej sprawie do tego samego adresata. Wówczas petycje będą rozpatrywane łącznie (tzw. petycja wielokrotna). Jeżeli odpowiedź, którą otrzymamy nie będzie nas satysfakcjonować możemy zwrócić się ponownie z petycją, jednakże jeżeli nie przywołamy nowych okoliczności, mających wpływ na ewentualną odpowiedź, nasza kolejna petycja może pozostać bez rozpatrzenia, o czym winniśmy zostać poinformowani.
Odpowiedź na petycję nie może być przedmiotem skargi, co oznacza, że jeżeli nie satysfakcjonuje nas odpowiedź nie możemy złożyć skargi do organu wyższego stopnia (zgodnie z administracyjną zasadą dwuinstancyjności).
Skargę natomiast możemy wnieść, jeżeli nie otrzymamy odpowiedzi. Wówczas organ, do którego kierujemy petycję naraża się na zarzuty bezczynności, a co za tym idzie konsekwencje skierowania skargi do organu nadzoru, jakim dla organów gminy jest Wojewoda. Składa się ją za pośrednictwem organu, na który skargę składamy.
Przykładowe petycje można znaleźć w Biuletynie Informacji Publicznej każdego urzędu, gdzie obowiązkiem jest utworzenie stosownej zakładki dedykowanej właśnie petycjom, jednakże na potrzeby niniejszego artykułu, poniżej prezentują przykładowy wzór petycji do ewentualnego wykorzystania. Petycja jest kierowana w wersji elektronicznej (pocztą e-mail) przez organizację pozarządową do Wójta Gminy i dotyczy oznakowania trasy turystycznej, która przebiega przez gminę.
Sebastian Nabrzeski
Przykład
Tytuł wiadomości
Petycja na mocy art. 63 Konstytucji RP w trybie ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (Dz. U. z 2017r., poz. 1123)
Kierownik Jednostki Samorządu Terytorialnego (dalej JST) – w rozumieniu art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446 ze zm.)
Dane wnioskodawcy znajdują się poniżej, stosownie do przepisów art. 4 ust. 5 ustawy o petycjach (Dz. U. z 2017 r., poz. 1123) – Data dostarczenia – zgodna z dyspozycją art. 61 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459 ze zm.).
Preambuła:
W opinii wnioskodawcy, oznakowanie szlaku turystycznego, przebiegającego przez gminę ………………………. jest niezbędnym elementem infrastruktury gminnej, które służyć będzie zarówno mieszkańcom uprawiającym turystykę, jak również przyjezdnym turystom. Ponadto oznakowanie tras przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa ich użytkowników.
Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, „Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy.”. Pośród zadań własnych znajdują się sprawy porządku publicznego, bezpieczeństwa obywateli, kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, a nadto współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych.
Dlatego biorąc pod uwagę brzmienie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie:
„Organy administracji publicznej prowadzą działalność w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3, prowadzącymi, odpowiednio do terytorialnego zakresu działania organów administracji publicznej, działalność pożytku publicznego w zakresie odpowiadającym zadaniom tych organów”.
W związku z powyższym:
- 1) Na mocy art. 63 Konstytucji RP, w trybie ustawy o petycjach
– wnosimy petycję o zaplanowanie w budżecie na 2018 r. środków finansowych na zakup i montaż tabliczek oznaczenia szlaku turystycznego, w miejscach określonych szczegółowo przez nasze stowarzyszenie.
- 2) Wnosimy o zwrotne potwierdzenie otrzymania niniejszego wniosku w trybie § 7 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków (Dz. U. Nr 5, poz. 46) – na adres e-mail …………………………………….
- 3) Wnosimy o to, aby odpowiedź w przedmiocie powyższej petycji złożonej na mocy art. 63 Konstytucji RP w trybie art. 221 i 241 KPA, została udzielona – zwrotnie na adres e-mail ………………………………
Wnioskodawca:
Stowarzyszenie ……………………………
- …………………………..
………………………………………